Historia i współczesność
CECHU RZEMIOSŁ METALOWYCH w Częstochowie
2 lutego 1584 roku został zatwierdzony dokument powołujący tzw. Cech Wielki czyli Pospólny zrzeszający mistrzów różnych specjalności. Założycielami Cechu byli ślusarze, należeli do niego również stolarze , bednarze i stelmachowie.
Kontynuatorem działalności powołanego Cechu jest obecnie Cech Rzemiosł Metalowych w Częstochowie.
Od połowy XVII wieku nastąpiło wyraźne ograniczenie rozwoju rzemiosła , a nawet zanik niektórych branż . Przede wszystkim podupadły rzemiosła grupy metalowej.
Postanowieniem Namiestnika Królestwa Polskiego z roku 1816 wprowadzono obowiązek organizowania tzw. zgromadzeń rzemieślniczych w Cechach , które liczyły co najmniej dziesięciu majstrów danego zawodu.
W tym okresie powołano szereg Cechów w 1828 roku reaktywował działalność
CECH ŚLUSARZY.
Zaczęły rozwijać się nowe zawody jak : kowale , blacharze, gwoździarze ,kotlarze, tokarze.
Na przełomie XIX i XX wieku , w związku z szybkim rozwojem przemysłu znacznie zwiększyła się ilość zakładów rzemieślniczych.
W 1913 roku Częstochowskie Rzemiosło było zrzeszone w 15 Cechach w tym
Cech Ślusarzy – Starszy Cechu J. Więcławski
Cech Kowali – Starszy Cechu W. Kapalski
Cech bednarzy – Starszy Cechu Głowacki
W okresie międzywojennym znaczny wpływ na rozwój rzemiosła miał kryzys gospodarczy.
Mimo ogólnych trudności w Częstochowie w 1933 roku funkcjonowały zakłady rzemiosł metalowych zrzeszone w Cechach :
Ślusarzy , Tokarzy i Pokrewnych Zawodów – Starszy Cechu Tadeusz Smolucha,
Kowali – Starszy Cechu Józef Rzykiecki,
Blacharzy i Dekarzy – Starszy Cechu marian Fukacz,
Bednarzy – Starszy Cechu Ignacy Szymala.
W 1937 roku powstał Cech Zegarmistrzów , Jubilerów , Grawerów i Brązowników.
Rok później istniało 15 rzemiosł , które obecnie obejmuje Cech Rzemiosł Metalowych.
Okres okupacji przyniósł regres w rozwoju rzemiosła we wszystkich branżach.
Jedynie w zakresie zakładów wybitnie usługowych, jak między innymi ślusarstwo , blacharstwo, kowalstwo wystąpił mniejszy lub większy ich wzrost.
W tym czasie zakłady branży metalowej zrzeszone były w Cechach , w których funkcje Starszego Cechu pełnili:
Cech Blacharzy i Dekarzy – Jan Puszkiewicz
Cech Kowali – Wincenty Rydz
Cech Ślusarzy Józef Kulik
Cech Zegarmistrzów , Jubilerów , Grawerów i Brązowników – Antoni Wasilewski
Bardzo istotnym momentem w historii Cechu Rzemiosł Metalowych był sierpień 1948 roku na mocy zarządzenia wojewody kieleckiego o powołaniu Zjednoczonych Cechów Rzemieślniczych powstał CECH RZEMIOSŁ METALOWYCH i ELEKTROMECHANICZNYCH w Częstochowie.
W jego skład włączono Cechy : Kowali , Ślusarzy , Blacharzy i Dekarzy oraz Zegarmistrzów, Jubilerów , Grawerów i Brązowników.
Cech obejmował rzemiosła:
Blacharstwo , brązownictwo , elektromechanikę , grawerstwo , kowalstwo , mechanikę maszyn , mechanikę młyńską , mechanikę precyzyjną , optykę , odlewnictwo , radiomechanikę , ślusarstwo samochodowe , wulkanizatorstwo , wyrób broni i amunicji, zegarmistrzostwo i złotnictwo.
Zarząd Komisaryczny nowego Cechu sprawowali :
Starszy Cechu – Józef Wiśniewski
Podstarszy Cechu – Marian Grabczyk
Sekretarz – Ksawery Pełka
Skarbnik – Lucjan Wziątek
W 1951 roku po reorganizacji województw Rzemiosło Częstochowskie zostało przyłączone do Izby Rzemieślniczej w Katowicach.
Kolejną reorganizację struktur Rzemiosła przyniósł rok 1954.
Z dziewięciu istniejących Cechów powstał jeden Cech Rzemiosł Różnych.
Rzemiosła metalowe reprezentowane były przez sekcję ślusarzy i tokarzy metalowych.
Na początku 1957 roku na wniosek izby rzemieślniczej , Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach powołano 6 nowych Cechów , w tym Cech Ślusarzy i Tokarzy Metalowych. Wiosną 1957 roku odbyło się zebranie wyborcze członków nowego Cechu , po którym do zarządu weszli :
Starszy Cechu – Stefan Kowalski
I Podstarszy Cechu – Zygmunt Sokolnicki
II Podstarszy Cechu – Stanisław Szymczyk
Sekretarz – Henryk Barański
Skarbnik – Aleksander Krętuś
Członkowie – Roman Krzysztofowicz , Bolesław Chądzyński.
Uchwałą Izby Rzemieślniczej w Katowicach z dnia 26.06.1957 roku do Cechu Ślusarzy i Tokarzy Metalowych zostają włączeni rzemieślnicy branż :
Blacharskiej, galanterników z metalu , kowalskiej , zegarmistrzowskiej , jubilersko–złotniczej, brązowniczej i odlewniczej.
W związku z tym zmianie ulega nazwa Cechu , który od 31.07.1957 roku nosi nazwę
CECHU RZEMIOSŁ METALOWYCH w Częstochowie.
Cech własne biuro uruchomił 1.01.1958 roku , a jego kierownikiem był Józef Ślusarski.
Aktywizacja działalności Samorządu Rzemiosła Częstochowskiego spowodowała znaczny jego rozwój tak w zakresie przyrostu zakładów , jak również świadczonych usług dla ludności.
W 1966 roku funkcjonowało już 1719 zakładów , w tym 432 branży metalowej.
Zarząd Cechu Rzemiosł Metalowych w tym czasie reprezentowali :
Starszy Cechu – Zygmunt Sokolniki
I Podstarszy Cechu – Stanisław Szymczyk
II Podstarszy Cechu – Bolesław Chądzyński
Sekretarz – Czesław Załęcki
Skarbnik – Henryk Barański
Członkowie – Henryk Gładysz , Kazimierz Kijas.
Kierownikiem Biura był Władysław Zasuń
W następnym okresie Cech prężnie się rozwijał osiągając najlepsze wyniki w 1989 roku.
Cech w tym czasie zrzeszał 1560 zakładów w których zatrudniano 4200 osób oraz 302 uczniów.
Funkcje samorządowe pełnili w tym czasie ( w kolejności – Starszy Cechu , I Podstarszy Cechu ,
II Podstarszy Cechu )
w latach 1969 –1973 -Zygmunt Sokolnicki , Bolesław Chądzyński , Henryk Barański
w latach 1973- 1976 – Zygmunt Sokolnicki , Józef Mielczarek , Henryk Barański
w latach 1977-1980 – Zygmunt Sokolnicki , Jan Gorzelak , Henryk Barański
w latach 1981- 1983 – Ryszard Piekacz , Eugeniusz Tkocz , Stanisław Krawczyk
w latach 1984 -1987 – Ryszard Piekacz , Teofil Kociszewski , Stanisław Boryś
w talach 1988 – Ryszard Piekacz , Mieczysław Ciszewski , Teofil Kociszewski
Po ustawie z 1989 roku znoszącej obligatoryjną przynależność do Cechu liczba zrzeszonych zakładów zaczęła maleć , ale rzemiosło się nadal rozwijało i stanowiło dużą część zakładów usługowych i produkcyjnych. W 1997 roku Cech nasz został odznaczony Złotym Medalem im. Jana Kilińskiego.
W latach od 1989 do 2004 funkcje samorządowe pełnili :
w latach 1989-1996 – Ryszard Piekacz , Teofil Kociszewski , Marian Sprawka
w latach 1997-2000 – Ryszard Piekacz , Teofil Kociszewski , Stefan Rybicki
w latach 2001 do XI 2003 – Ryszard Piekacz , Teofil Kociszewski , Stefan Rybicki
Dnia 22 listopada 2003 roku zmarł wieloletni Starszy Cechu kol.Ryszard Piekacz i w związku z tym od listopada 2003 do maja 2004 obowiązki Starszego Cechu pełnił kol. Teofil Kociszewski.
Od maja 2004 r. do nadal funkcje samorządowe pełnią: Stefan Rybicki, Marian Golis, Sławomir Puka.
Obecnie Cech Rzemiosł Metalowych w Częstochowie zrzesza 84 zakłady rzemieślnicze które świadczących usługi dla ludności
Zakłady przygotowują do zawodu 230 uczniów w zawodach: mechanik poj.samochodowych , blacharz samochodowy , elektromechanik poj.samochodowych , lakiernik , ślusarz , zegarmistrz.
Na Walnym Zgromadzeniu Członków Cechu w dniu 29 maja 2012 roku zostały wybrane nowe Organy Statutowe Cechu:
ZARZĄD CECHU
Starszy Cechu – Stefan Rybicki
I Podstarszy Cechu – Marian Golis
II Podstarszy Cechu – Sławomir Puka
Sekretarz – Roman Podlejski
Skarbnik – Waldemar Jędrusik
Członkowie Zarządu – Krzysztof Tomza, Daniel Mlek
KOMISJA REWIZYJNA
Przewodniczący – Jerzy Kowalik
Członek Kom.Rew. – Marek Siemiński, Janusz Zieliński
SĄD CECHOWY
Przewodniczący – Waldemar Klimasiński
Członkowie – Jerzy Kowalik, Marek Siemiński, Andrzej Góra, Mirosław Ziębaczewski, Elżbieta Sprawka.
Funkcję Kierownika Biura Cechu od 2006 roku pełni P. Aneta Kupczyk.
Zarząd Cechu i Biuro Cechu wykonują pracę na rzecz zrzeszonych zakładów.
Przez pracowników i zaproszonych wykładowców prowadzona jest działalność szkoleniowa i doradcza z zakresu prawa pracy , BHP , spraw podatkowych , przepisów ZUS oraz innych związanych z funkcjonowaniem zakładów rzemieślniczych. Ważną działalnością Zarządu jest współpraca , negocjacje i kontakty z władzami miasta w sprawach gospodarczych i ekonomicznych rzemiosła. Cech współpracuje także z władzami oświaty , dyrekcjami szkół , Ochotniczymi Hufcami Pracy i Powiatowym Urzędem Pracy w sprawach dotyczących zawodowego szkolenia uczni. Cech sprawuje nadzór nad szkoleniem zawodowym młodocianych w zakładach rzemieślniczych .Przedstawiciele Biura Cechu i Zarządu biorą udział w Targach Edukacyjnych oraz nawiązując kontakt ze szkołami promując nasze kierunki zawodu. Staramy zachęcić młodzież do nauki zawodu w zakładach rzemieślniczych , które zapewniają dokładne zapoznanie się z wykonywanym zawodem. Pracownicy Biura wraz z przedstawicielami Zarządu dokonują wizytacji zakładów szkolących w celu udzielania bieżących informacji dotyczących prowadzenia dokumentacji związanej z nauka zawodu oraz warunków BHP i P.POŻ.Cech zajmuje się również organizacją życia kulturalno-oświatowego dla rzemieślników i ich rodzin.
Tradycje rzemiosł metalowych sięgają ponad czterystu lat stanowiąc istotny argument istnienia Cechu i jego dalszego rozwoju.